5B MARKEL SÁNCHEZ ETA MAITANE BERMEJO

    MUNDUKO IBAIRIK LUZEeNAK            

Testu honetan munduko  ibai luzeenei buruz arituko gara.

Nilo eta Amazonas ibaien artean betidanik egon da zalantza beren luzerei buruz: batzuk diote bata dela luzeena eta bestea emari gehien duena. Beste batzuk, ordea, kontrakoa diote.

1.AMAZONAS (7062 km) Amazonas Ipar Amerikako ibai bat da.  Zeharkatzen du Peru(jaiotza), Kolonbia eta Brasil (ibai ahoa). Munduan emari handiena duen erreka da. Nilo,Yangtze eta Mississipi ibaiak baino ur gehiago dauka Amazonas ibaiak.

Amazonasen zabalera 16km artean da eta 10km bere etapa txikian, baino zabaldu egiten da (urtaro hezean zehar).Bere neurriak handiak direnez, Ibai Itsasoa bezala, ezagutzen da.

2. NILO (6.671 km) Nilo Afrikako ibairik  handiena da. Mende askotan munduko ibairik handiena  izan zen.  2008.urtean ordea, definitu zuten Amazonasen jaiotza Peruko hegoaldean, munduko ibairik handiena  Amazonas ibaia izendatuz, eta ez Nilo ibaia.

3. Yangtze (6.380 km) Yangzi Jiang edo Yang Tsê-Kiang (ibai urdina) eta Chang Jiang (ibai luzea). Yangtze  ibaia  Asiako ibairik luzeena da eta munduko hirugarrena, Nilo eta Amazonas ondoren. Txinan dago.

4.Ibai Horia (5.464 km) Ibai Horia (Huang He bezala ezagutzen dena) Asiako ibai luze bat da. Txinako erdialdean dauden mendi batzuetan jaiotzen da. Pazifiko ozeanoan dagoen Bohaiko itsasoan isurtzen da. Txinako bigarren ibairik luzeena da Yangtsé ibaiaren ondoren.

5. PARANÁ (4.480 km) Parana ibaia Ipar Amerikako ibai garrantzitsuenetako bat da. Hiru herrialde zeharkatzen ditu: Argentina, Brasil eta Paraguay.

Paraná eta Uruguay ibaien batasunak sortzen dute zilarrezko ibaia (Argentinan).Ur geza duen ibai-aho bat sortzen dute elkartzean. Parana ibaiak hondar asko eramaten du.

6. MISSISSIPPI (3.737 Km) Mississippi ibaia Ipar Amerikan kokatuta dago. Estatu batuetako erdialdea zeharkatzen du. Bere arroaren neurriari  esker Mississippi ibaia munduko ibairik garrantzitsuenetariko bat da. Missouri ibaia bere ibai-adarretako bat da. Ibai-adar hau Ipar Amerikako ibairik luzeena da.

Gaur egun, onarrizkoa da estatu batuetako kultura eta ekonomiarentzat.

7. OBI (3.650 km)  Obi edo Oby Errusiako ibai luze bat da. Bere arroak 3.000.000km karratuko azalera du.Txina, Mongolia eta Kazajistango lurraldetatik zabaltzen da.  Garraio asko duen ibai bat da. Neguan tarte asko izoztuta egoten dira.